Đến thăm Côn Đảo, mùa rùa đẻ trứng

Tại bãi Cát Lớn, hòn Bảy Cạnh ở Côn Đảo khoảng tháng 4 – 10 hàng năm sẽ có dịp xem rùa lên bờ đẻ trứng vào ban đêm và các nhân viên bảo tồn làm nhiệm vụ ấp cũng như thả rùa con về biển.

Với diện tích 14.000 ha vùng nước, Côn Đảo có quần thể rùa biển rất lớn. Hàng năm vào mùa sinh sản (kéo dài từ tháng 4 đến tháng 9), có hàng ngàn lượt rùa biển lên các bãi cát đẻ trứng. Được tận mắt chứng kiến và ghi lại khoảnh khắc rùa đào tổ, đẻ trứng là một trải nghiệm thú vị.

Tổng quan chung về Côn Đảo

Côn Đảo được các nhà khoa học đánh giá là bãi đẻ có lượng rùa lên làm tổ lớn nhất nước, trung bình mỗi năm khoảng 350 rùa mẹ lên đẻ trứng và số lượng trứng nở là 50.000 rùa con. Những chú rùa nhỏ bé trong quá trình di chuyển về đại dương cho đến lúc trưởng thành có tỷ lệ sống sót rất thấp, khoảng từ 1/1.000 đến 1/10.000. Với những mối hiểm nguy đến từ khắp nơi, chúng có thể trở thành mồi của những động vật lớn hơn hoặc bị con người săn bắt.

Từ năm 1995 đến nay tại Côn Đảo đã có hơn 300.000 rùa con đã được thả về biển và gần 1.000 con rùa trưởng thành đã được gắn thẻ. Đặc tính của loài rùa Côn Đảo là sinh sản vào ban đêm, do đó để tận mắt chứng kiến rùa đào tổ, sinh sản có thể du khách phải trắng đêm trên bãi biển. Mùa lên bãi làm tổ của Rùa biển Côn Đảo: từ tháng 4 đến tháng 11 hàng năm tập trung nhiều nhất từ tháng 6 -9.

Cách di chuyển

Bảy Cạnh thuộc khu vực bảo tồn của Vườn quốc gia Côn Đảo nên để đến được đây du khách phải xin giấy phép tại vườn quốc gia trên đảo lớn Côn Sơn (giấy phép này xin không mất phí, có hiệu lực đến 5h chiều ngày hôm sau).

Có giấy phép, bạn thuê tàu với giá từ 1,5 triệu cho hai chiều đi và về. Sau 45 phút đi bằng tàu, du khách đến hòn Bảy Cạnh. Sau đó, bạn cứ men theo đường mòn ven rừng ngập mặn khoảng 700 m để đến trạm kiểm lâm Bảy Cạnh.

Trên đường, bạn có thể tận mắt nhìn thấy gà rừng, sóc mun, bướm đủ sắc… Bao phủ xung quanh là rừng ngập mặn với diện tích khoảng 5,1 ha, với 24 loài thực vật ngập mặn, chủ yếu là đước đôi, vẹt trụ, vẹt dù, dà vôi, su ổi, bàng phi…

Mùa sinh sản của rùa biển là khoảng tháng 4 – 10 nhưng cao điểm là tháng 7 – 9 hàng năm. Bạn chỉ có thể ghé đảo 4 – 6 giờ hoặc ở lại qua đêm (chỉ được ở lại một đêm trên hòn Bảy Cạnh) để xem rùa đẻ trứng.

Vì đảm bảo sinh thái tự nhiên, ban ngày tối đa 48 khách, ban đêm tối đa 24 khách cho mỗi lần.

Quan sát rùa đẻ trứng

Bãi Cát Lớn trên hòn Bảy Cạnh là một trong 14 bãi đẻ trứng của rùa biển Côn Đảo, đồng thời là điểm có lượng rùa lên đẻ trứng nhiều nhất.

Sau bữa cơm tối, du khách nghỉ ngơi trên các lều võng trên hòn Bảy Cạnh, khi con nước lên cao, rùa mẹ bắt đầu thấp thoáng trên làn sóng biển gần bờ để tìm nơi đẻ trứng. Đây cũng là lúc nhân viên kiểm lâm thông báo bạn được ra khu vực đẻ trứng của rùa. Trong ánh trăng bàng bạc, du khách sẽ thấy rùa mẹ chậm rãi bò lên bờ, qua những tảng đá và dải san hô chết bị sóng đánh dạt vào bờ.

Rùa mẹ sẽ chọn một khu vực cát mịn gần các lùm cây rồi dùng hai chân trước của mình đào tổ, sau đó dùng hai chân sau đào một lỗ sâu chừng 50 – 60cm, rộng khoảng 20 cm và bắt đầu đẻ trứng. Trong ánh đèn pin sáng nhẹ, du khách sẽ được thấy từng quả trứng rùa tròn và trắng như bóng bàn rơi xuống lỗ. Sau khi lấp xong tổ trứng, rùa biển lại tiếp tục dùng chân trước lấp xung quanh ổ với chiều dài 5 – 6 m để xóa dấu vết và ngụy trang cho tổ trứng của mình.

Chờ rùa mẹ rời tổ đẻ, du khách sẽ được xem nhân viên kiểm lâm thực hiện một công đoạn trong việc bảo tồn rùa biển đó là lấy trứng đem về tổ ấp. Trứng được ấp trong vòng 6 giờ. Khi đưa về, một nửa số trứng sẽ được cho vào hồ có nhiều ánh sáng, nửa còn lại cho vào hồ ấp được phủ tấm lưới chống nắng bên trên. Việc này chính là để cân bằng “giới tính” cho rùa con khi nở, bởi rùa biển có thể điều chỉnh được đực – cái nhờ tác động của ánh sáng và nhiệt độ khi ấp. Khoảng 45 – 60 ngày sau khi đưa về tổ ấp trứng sẽ nở thành rùa con.

Xem trứng nở và thả rùa con về biển

Trong khi du khách tham quan hồ ấp trứng, có thể sẽ thấy rùa con được ấp từ thời gian trước nở. Bạn sẽ được nhìn thấy từng con rùa đang cố chui ra khỏi vỏ trứng và chen nhau leo lên miệng tổ ấp để bò về phía biển. Nhân viên kiểm lâm sẽ cho rùa con vào giỏ và đưa xuống bờ cát khi con nước cao và mặt trời chưa gay gắt, bởi ánh sáng chiếu vào mắt sẽ làm rùa con lạc đường.

Du khách sẽ được chứng kiến hàng trăm, hàng ngàn rùa con chập chững tự bò xuống biển trong quãng đường chỉ cỡ vài chục mét. Trước khi rùa con hòa mình vào biển vẫn kịp quay đầu lại ghi nhận hình ảnh về nơi chúng sinh ra, để khi trưởng thành (khoảng 30 năm sau), rùa biển sẽ quay lại chính nơi chào đời để đẻ trứng.

Với tỉ lệ sống sót 1/1000, rùa biển được đưa vào sách đỏ Việt Nam cũng như trên toàn thế giới để bảo tồn.

Những lưu ý khi đến quan sat rùa đẻ

Do trên hòn Bảy Cạnh chỉ có khu vực sinh sống và làm việc của trạm kiểm lâm nên bạn phải tự túc đem theo thức ăn. Bạn có thể mượn khu vực bếp của trạm kiểm lâm để nấu nướng.

Chuẩn bị áo phao, thuê kính lặn (có thể thuê tại Trung tâm Vườn khi bạn xin giấy phép).

Chuẩn bị thuốc chống muỗi, chống côn trùng.

Khi xem rùa mẹ đẻ trứng hãy giữ im lặng và không chiếu đèn vào phía mắt rùa vì loài này rất nhạy cảm với âm thanh và ánh sáng lúc lên bãi. Nếu bị kinh động rùa sẽ bò xuống biển trở lại hoặc đang đẻ sẽ ngừng.

Cần có hướng dẫn viên của Vườn quốc gia hoặc người địa phương đi cùng.